بررسی دیدگاههای اندیشمندان اسلامی پیرامون تربیت جنسی

تربیت جنسی شاخه ای از تربیت است که به مباحثی نظیر کنترل و جهت دهی به میل جنسی، روابط سالم دختر و پسر، آمادگی برای ازدواج و آشنایی با حقوق و تکالیف خانوادگی می پردازد. هدف این پژوهش، مقایسه دیدگاه های اندیشمندان اسلامی پیرامون تربیت جنسی است. پارادایم تحقیق، کیفی و طرح، غیرحدوثی است. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، هشت نفر از اندیشمندان مورد مطالعه قرار گرفته اند. رویکرد تجزیه و تحلیل داده ها توصیفی ـ تفسیری است و محقق خود به عنوان ابزار تحقیق می باشد. روش تحقیق اسنادی است که با استفاده از تحلیل محتوای رابطه ای، مقوله های تربیت جنسی، استخراج و با همدیگر مقایسه شده است. مفاهیم مورد نظر اندیشمندان، در سه مقوله ی هدف، روش و محتوای تربیت جنسی ارائه شده است. به طور کلی ابن سینا بر تشکیل و سلامت خانواده؛ غزالی بر مهار نفس؛ ابن مسکویه و خواجه نصیر بر اخلاق خانوادگی؛ مهدی و احمد نراقی بر ارزش شناسی شخصیت و تهذیب اخلاق؛ مرتضی مطهری بر تحکیم بنیان و حقوق خانواده و محمدتقی فلسفی بر تهذیب اخلاق تأکید دارند. مبحث اصلی دانشمندان مسلمان در دوره کودکی پرهیز از تحریک و هیجان میل جنسی است و ضمن پرورش هویت جنسی بر فراگیری حقوق والدین و نوعی آمادگی برای انجام تکالیف دینی، تأکید دارند. آشنایی با تغییرات جسمانی و روانی دوران بلوغ، عوامل موثر در بلوغ زودرس، انحرافات جنسی و راهکار مقابله با آن، سن تکلیف و احکام مربوط به آن، برای دوره نوجوانی مفید است. هر چند اندیشمندان اسلامی ضرورت تربیت جنسی و اهمیت آن برای دوره ی کودکی و نوجوانی مطرح نموده اند؛ اما تأکید اصلی ایشان آماده سازی جوانان برای ازدواج و تشکیل خانواده می باشد.متفکران اسلامی درکودکی بر اختفاء، در نوجوانی بر کنترل و در جوانی بر جهت دهی میل جنسی در مسیر ازدواج تأکید دارند. بعد از ازدواج نیز بر تحکیم روابط و استواری خانواده و حقوق و تکالیف اعضاء آن نسبت به هم توجه نموده اند. بنابراین با توجه به مباحث فوق چنین می توان نتیجه گرفت که تربیت جنسی از منظر اندیشمندان اسلامی برابر با تربیت خانوادگی است. با توجه به این که عموم اندیشمندان مسلمان تحت تأثیر آموزه های دینی قرار گرفته اند؛ تربیتی را پیشنهاد داده اند که بر بنیان عقاید و ایمان استوار است. لذا چنین می توان نتیجه-گیری نمود که از دید ایشان تربیت جنسی پیرو تربیت دینی است و مبحثی کاملاً جدا و مستقل نمی باشد. متفکران بررسی شده بر تربیت جنسی متناسب با نیازهای جسمی و روانی و تحولات زندگی تأکید دارند و از تربیت زود هنگام یا دیروقت انتقاد کرده اند.غالب اندیشمندان اسلامی راهبرد پرهیز از هر گونه رابطه ی زن و مرد نامحرم ـ حتی روابط دیدن و شنیدن سالم ـ در پیش گرفته اند. در حالی که با توجه به وضعیت اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و آموزشی جامعه ی معاصر، چنین راهبردی نمی تواند پاسخ گوی نیازهای تربیتی اقشار جامعه باشد.با وجود اینکه عموم متفکران اسلامی، از مبانی دینی بهره برده اند؛ اما تحلیل و تفسیرهایی که از آموزه های اسلامی نموده اند؛ تحت تأثیر جو فرهنگی عصر خود می باشد. در بررسی حاضر، مفاهیم مورد نظر دانشمندان اسلامی در سه مقوله ی هدف، روش و محتوا ارائه شده است که در برخی جهات می تواند پاسخ گوی نیازهای عصر حاضر شود. با توجه به نیازهای زمان، اندیشمندان معاصر علاوه بر مبانی عقلی، نقلی و کلامی از آموخته های روان-شناسی و پزشکی بهره برده و بر جامعیت نظرات خود افزوده اند. استفاده از سایر علوم مرتبط، مانند جامعه شناسی و انسان شناسی می تواند نتایج سودمندی به بار آورد. با توجه به محتوای مطرح شده برای دوره های مختلف سنی، نتایج نشان می دهد که والدین در دوره کودکی؛ معلمان در دوره نوجوانی و مربیان آموزش خانواده در دوره جوانی و میان-سالی نقش اصلی در تربیت جنسی ایفاء می کنند.